شجاعت و قوت قلبى كه ابا عبد الله در روز عاشورا از خود نشان داد،همه[شجاعان] را فراموشاند.اين،سخن راويان دشمن است.راوى گفت:«و الله ما رايت مكثورا قط قد قتل اهل بيته و ولده و اصحابه اربط جاشا منه»به خدا قسم در شگفتبودم كه اين چه دلى بود،چه قوت قلبى بود؟!يك آدمى كه اينچنين دل شكسته باشد كه در جلوى چشمش تمام اصحاب و اهل بيت و فرزندانش را قلم قلم كرده باشند و اينچنين قوى القلب باشد! من كه نظيرى برايش سراغ ندارم.
در روز عاشورا ابا عبد الله نقطهاى را به عنوان مركز انتخاب كرده بود،يعنى وجود مقدس ابا عبد الله ابتدا آنجا مىايستاد و بعد حمله مىكرد.به طور قطع و مسلم و بر طبق همه تواريخ،كسى جرات نكرد تن به تن با ابا عبد الله بجنگد.البته ابتدا چند نفر آمدند،جنگيدند،ولى آمدن همان و از بين رفتن همان.پسر سعد فرياد كرد:چه مىكنيد؟!«ان نفس ابيه بين جنبيه»(يا«ان نفسا ابية بين جنبيه»)اين،پسر على است، روح على در پيكر اوست،شما با چه كسى داريد مىجنگيد؟!با او تن به تن نجنگيد.ديگر جنگ تن به تن تمام شد.
آن وقت جنگى كه از طرف آنها نامردى بود شروع شد،سنگ پرانى،تير اندازى.جمعيتى در حدود سى هزار نفر مىخواهند يك نفر را بكشند.از دور ايستادهاند،تير اندازى مىكنند يا سنگ مىپرانند.همينها وقتى كه ابا عبد الله حمله مىكرد،درست مثل يك گله روباه كه از جلوى شير فرار مىكند،فرار مىكردند.ولى حضرت حمله را خيلى ادامه نمىداد يعنى نمىخواست فاصلهاش با خيام حرمش زياد شود.غيرت حسين اجازه نمىداد كه تا زنده است كسى به اهل بيتش اهانت كند.مقدارى كه حمله مىكرد و آنها را دور مىساخت، بر مىگشت،مىآمد در آن نقطهاى كه آن را مركز قرار داده بود.آن نقطه،نقطهاى بود كه صدا رس به حرم بود،يعنى اهل بيت اگر چه حسين را نمىديدند ولى صدايش را مىشنيدند.
براى اينكه زينبش مطمئن باشد،براى اينكه سكينهاش مطمئن باشد،براى اينكه بچههايش مطمئن باشند كه هنوز جان در بدن حسين هست،وقتى كه مىآمد در آن نقطه مىايستاد،آن زبان خشك در آن دهان خشك به حركت مىآمد و مىگفت:«لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم»يعنى اين نيرو از حسين نيست،اين خداست كه به حسين نيرو داده است،هم شعار توحيد مىداد و هم به زينبش خبر مىداد كه زينب جان!هنوز حسين تو زنده است.به خاندانش دستور داده بود كه تا من زنده هستم كسى حق ندارد بيرون بيايد.لذا همه در داخل خيمهها بودند.
ابا عبد الله دو بار براى وداع آمدند.يك بار آمدند،وداع كردند و رفتند.بار دوم به اين ترتيب بود كه ايشان رفتند به طرف شريعه فرات و خودشان را به آن رساندند.در اين هنگام شخصى صدا زد:حسين!تو مىخواهى آب بنوشى؟!ريختند به خيام حرمت.ديگر آب نخورد و برگشت.آمد براى بار دوم با اهل بيتش وداع كرد(ثم ودع اهل بيته ثانيا).چه جملههاى نورانىاى دارد!رو مىكند به آنها كه:اهل بيت من!مطمئن باشيد كه بعد از من شما اسير مىشويد،ولى كوشش كنيد كه در مدت اسارتتان يك وقت كوچكترين تخلفى از وظيفه شرعىتان نكنيد.مبادا كلمهاى به زبان بياوريد كه از اجر شما بكاهد.
ولى مطمئن باشيد كه اين،پايان كار دشمن است،اين كار،دشمن را از پا در آورد«و اعلموا ان الله منجيكم»بدانيد كه خدا شما را نجات مىدهد و از ذلتحفظ مىكند.اين خيلى حرف است:اهل بيت من!شما اسير خواهيد شد ولى حقير و ذليل نخواهيد شد،اسارت شما هم اسارت عزت است.به همين جهتبود كه وقتى در كوفه مردم به رسم صدقه به اطفال گرسنه اسرا نان مىدادند،زينب نمىگذاشت قبول كنند.اسير بودند ولى هرگز حاضر نشدند خوارى را تحمل كنند.شير را هم در زنجير مىكنند ولى شير در زنجير هم كه باشد شير است،روباه آزاد هم كه باشد روباه است.
بار دوم كه امام آمد،اهل بيتخوشحال شدند،دوباره با ابا عبد الله خداحافظى كردند.باز به امر ابا عبد الله از خيمهها بيرون نيامدند.
بعد از مدتى يكدفعه باز صداى شيهه اسب ابا عبد الله را شنيدند،خيال كردند حسين براى بار سوم آمده است تا با اهل بيتش خدا حافظى كند(گريه استاد)ولى وقتى بيرون آمدند اسب بى صاحب ابا عبد الله را ديدند(گريه شديد استاد).دور اسب ابا عبد الله را گرفتند.هر كدام سخنى با اين اسب مىگويد.طفل عزيز ابا عبد الله مىگويد:اى اسب! «هل سقى ابى ام قتل عطشانا؟»من از تو يك سؤال مىكنم:پدرم كه مىرفت،با لب تشنه رفت(گريه استاد)،من مىخواهم بدانم كه آيا پدرم را با لب تشنه شهيد كردند يا در دم آخر به او يك جرعه آب دادند؟(گريه استاد).
اينجاست كه يك منظره ديگرى رخ مىدهد كه قلب مقدس امام زمان را آتش مىزند:«و اسرع فرسك شاردا محمحما باكيا، فلما راين النساء جوادك مخزيا و ابصرن سرجك ملويا خرجن من الخدور ناشرات الشعور على الخدور لاطمات» (1) روضه امام زمان است،مىگويد:جد بزرگوار!اهل بيت تو به امر تو از خانه بيرون نيامدند اما وقتى كه اسب بى صاحبت را ديدند موها را پريشان كردند،همه به طرف قتلگاه تو آمدند(گريه استاد).
و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم،و صلى الله على محمد و اله الطاهرين.
نسالك اللهم و ندعوك باسمك العظيم الاعظم الاعز الاجل الاكرم يا الله...اللهم ارزقنا توفيق الطاعة و بعد المعصية و صدق النية و عرفان الحرمة و اكرمنا بالهدى و الاستقامة و سدد السنتنا بالصواب و الحكمة و املا قلوبنا بالعلم و المعرفة.
خدايا!ما را حسينى واقعى قرار بده،ما را آشنا به روح نهضتحسينى قرار بده،پرتوى از آن روح مقدس بر دلهاى همه ما بتابان،ما را به روح حسينى زنده بگردان.
خدايا!انوار معرفتخودت را بر قلبهاى ما بتابان،دلهاى ما را محل محبتخود قرار بده.
خدايا!ما را از افراد واقعى پيغمبر خودت قرار بده،دست ما را از دامان ولاى واقعى على مرتضى و اولاد طاهرينش كوتاه مفرما،قلب مقدس امام زمان را از همه ما راضى بگردان.
و عجل فى فرج مولانا صاحب الزمان.
پىنوشت:
1) بحار الانوار،ج 101/ص 204.
كتاب: مجموعه آثار ج 17 ص 191
نويسنده: شهيد مطهرى